Snoeien: waarom, wanneer en hoe doe je dat?

Ik hou van onze tuin. Vooral in deze tijd; iedere week staat er wel iets in bloei of schiet er opeens iets uit waardoor er altijd wel wat nieuws te zien is. Echt groene vingers heb ik niet, maar met af en toe wat hulp van schoonpa houden we het aardig bij. Waar ik ieder jaar weer over twijfel, is wanneer ik wat moet snoeien. Tijd om er eens in te duiken en de feiten op een rijtje te zetten.

Waarom snoeien we eigenlijk?

Snoeien kun je om verschillende redenen doen. Soms doen we het om een boom of plant klein te houden, maar door op het juiste moment te snoeien kun je sommige planten ook juist beter laten groeien. Door oud hout te verwijderen kun je bomen en planten helpen te verjongen en door ziek hout weg te knippen houd je je planten gezond.

Sommige planten, zoals de buxus en de taxus zijn geschikt om in mooie vormen te knippen. En door op het juiste moment te snoeien kun je de bloei (en dus de opbrengst) vergroten van bijvoorbeeld fruitbomen. Door oude bloemen te verwijderen uit bloeiende planten dragen deze langer en meer bloemen

Welk gereedschap heb je nodig om goed te kunnen snoeien?

Het snoeien van de dikste takken doe je met een snoeizaag, voor dunnere takken heb je aan een takkenschaar genoeg. Voor het kleinere snoeiwerk kun je het beste een snoeischaar gebruiken. Natuurlijk zijn er nog allerlei varianten, al dan niet elektrisch of gemotoriseerd. Maar met deze drie kom je een heel eind voor een redelijk budget. Het is echter belangrijk dat je het juiste gereedschap voor de juiste klus gebruikt, zodat je je planten én je gereedschap niet beschadigt.

De snoeischaar

De snoeischaar gebruik je het meest. Hiermee kun je dunne takjes en bladeren snoeien. Vaak is alleen het bovenste mes scherp geslepen. Het bovenste mes snijdt de tak door, doordat het vlak langs de onderste gebogen bek gaat. Als je te dikke takken gaat snoeien met een snoeischaar, gaan de messen wat verder uit elkaar staan. Je zult dan merken dat dunnere takjes niet meer afgeknipt worden, maar dat ze omknakken tussen de twee messen. Vaak komt de tak hierbij vast te zitten. Niet te lang mee aanklooien; tijd voor een nieuwe!

Wij hebben eigenlijk altijd twee snoeischaren in huis, omdat we ze zoveel gebruiken. Onze Portugese Laurier bijvoorbeeld, kan ik in zijn geheel snoeien met alleen maar de snoeischaar. Dat is niet alleen erg handig, maar het is ook nog eens een hele mooie plant! Zo’n laurier is trouwens ook heel erg geschikt voor een haag; het is een sterke plant die behoorlijk snel dichtgroeit en hij blijft het hele jaar groen. Maar dan is het wel aan te raden om ook een heggenschaar aan te schaffen: een hele haag snoeien met een snoeischaar is onbegonnen werk!

Snoeitips voor de snoeischaar

• Maak een ‘nette wond’: knip takjes recht en zonder rafels netjes af, dan herstelt de plant beter en sneller.
• Knip takken altijd net boven een nieuwe knop af.
• Knip alleen in gezond hout. Verwijder zieke delen volledig en royaal. Maak je gereedschap extra goed schoon na het snoeien van ziek hout, om besmetting te voorkomen.
• Gebruik de snoeischaar voor takjes tot ongeveer een centimeter doorsnee, tenzij je een wat duurdere/betere hebt; die gaan soms tot 2 cm. Kijk even goed op de verpakking, want daar staat het vaak op vermeld. Bij twijfel; pak op tijd de takkenschaar erbij!

De takkenschaar

Takkenscharen zijn speciaal voor de wat dikkere takken. De standaard takkenschaar knipt door takken tot ongeveer 3 cm, de wat betere snoeien tot wel 7 cm dikke takken. De meeste takkenscharen hebben uitschuifbare handvatten waarmee je tot een meter of anderhalf boven je hoofd kunt snoeien. Voor grotere hoogten zijn er eventueel speciale telescopische takkenscharen. Of een ladder.

Snoeitips voor de takkenschaar

• Gebruik een takkenschaar alleen voor de wat dikkere takken; dunne takjes komen vaak klem te zitten tussen de messen
• De meeste takkenschaar hebben uitschuifbare handvatten. Hiermee kom je niet alleen hoger, maar kun je ook wat gemakkelijker kracht zetten.
• Knip takken zoveel mogelijk in één keer door, zodat ze niet gaan draaien en scheuren. Als je ‘in etappes’ moet knippen, kun je beter een takkenzaag gebruiken.

De takkenzaag

Een takkenzaag herken je meteen aan het gebogen blad. Takkenzagen zie je vaak in combinatie met een telescopische steel. Tegenwoordig worden de elektrische takkenzagen steeds populairder, omdat het zagen van takken op grote hoogte best tegenvalt. Of ja; het is een kwestie van geduld. Zagen op hoogte gaat eigenlijk prima, alleen duurt het wat langer. Als je gewoon rustig doorzaagt, komt het vanzelf goed!

Snoeitips voor de takkenzaag

• Zaag altijd aan de bovenkant van de tak. Als je aan de onderkant van de tak gaat snoeien, komt het zaagblad snel klem te zitten. Je kunt wel aan de zijkant wat ondiepe zaagsneden maken, zodat de tak gemakkelijker afkraakt.
• Let op dat je ‘kraag’ van de tak niet beschadigt bij het snoeien. Je herkent deze kraag als je goed kijkt naar de aanhechting van de tak aan de boom; het is een soort verdikking. Laat deze kraag altijd intact!
• Er wordt vaak gezegd dat je eerst een ondiepe snede aan de onderkant moet maken, maar dit is absoluut niet correct. Het vergroot het risico op uitscheuren van de tak uit de stam, waarvan de boom erg moeilijk kan herstellen.
• Als je zaag onverhoopt tóch vast komt te zitten; ga niet wrikken, maar probeer de tak een beetje open te buigen zodat er ruimte komt om de zaag los te maken. Niet teveel, want dan kan hij misschien scheuren.

Schoon snoeien

Door je snoeigereedschap goed schoon te houden, verleng je de levensduur. Met name zand is funest: bewegende delen gaan erdoor vastzitten en snijbladen worden er bot door. Als je vlak boven de grond knipt, komt er gemakkelijk zand en vuil in je snoeischaar. Ook na het snoeien van zieke planten of bomen is het belangrijk dat je je gereedschap goed schoonmaakt! Goed afspoelen, nadrogen en de bewegende delen inspuiten met een beetje WD-40 of iets dergelijks; zo houd je je tools goed bij.

Aanplant met kale wortel

Als je planten, hagen of bomen plant met een ‘kale wortel’, is het verstandig om de takken een beetje in te korten. Daardoor houdt de plant wat extra energie over om te herstellen. Dit is niet nodig als je overplant vanuit een pot of kuip of als je plant een flinke kluit heeft.

Groeien en bloeien door goed te snoeien

Takken hebben licht en lucht nodig om te kunnen bloeien. Als er teveel takken in het hart van je boom of plant groeien, ‘verstikken’ ze elkaar. Snoeien dus! Zo geef je de overgebleven takken ruimte om te groeien en bloeien. Een goed voorbeeld zie je vaak bij grote (slecht onderhouden) coniferen: als je de buitenste takken opzij trekt zie je vaak dat het hart van de boom helemaal kaal en hol is.

Bij een haag is het natuurlijk van belang dat deze goed dichtgroeit. Door echter ook het hart van de haag te snoeien bereik je dit juist eerder, dan wanneer je alleen de buitenkant snoeit. Sowieso; om je haag sterk en in vorm te houden is minimaal 1x per jaar snoeien de beste aanpak. Ook al lijkt dat misschien haaks te staan op het idee dat hij dan minder snel dichtgroeit.

Snoeien als verjongingskuur

Als je plant, haag of boom er niet meer zo fris uitziet, kun je hem door goed snoeien een ware make-over geven! Knip alle zieke en dode takken uit de plant. Snoei vervolgens ook de gezonde takken en stukje terug. Dit zal de plant uitdagen om nieuwe scheuten te maken, waardoor hij zichzelf letterlijk verjongt.

Beter teveel dan te weinig

Snoeien doe je eerder te weinig dan teveel: planten zijn sterker dan je denkt! Zoals je hierboven hebt kunnen lezen, is snoeien de beste manier om je planten gezond te houden en als je eens een keer iets teveel wegknipt, dan herstellen de meeste planten zich wel weer. Misschien dat ze even wat minder bloeien maar dat komt meestal wel weer goed.

Als je dicht op een plant staat te snoeien, heb je nauwelijks overzicht over hoe het eruitziet. Neem dus regelmatig even wat afstand om het resultaat te bekijken. Ja, dat betekent: laddertje af, laddertje op. Maar het voorkomt dat je boom er na het snoeien uitziet alsof je hem hebt willen vermoorden.

Tip tot slot: de Snoeikalender

Maak een planning voor wanneer je welke planten het beste kunt snoeien. Je kunt hiervoor Blogpapa’s snoeikalender gebruiken:

Hier vind je al een heleboel planten en bomen ingevuld, met de juiste snoeiperiode. Wat je zelf nog moet doen:

• print hem uit,
• zoek op Google uit welke planten jij in je tuin hebt hebt en wanneer ze gesnoeid moeten worden,
• vul de Snoeikalender verder in als dat nodig is,
• hang hem in je schuur of garage, bij het snoeigereedschap.

Zo weet je altijd welke planten je kunt snoeien en welke je nog een maandje met rust moet laten voor een optimaal resultaat. Heel veel plezier en geniet van je tuin!

---

---

∼∼∼ Op Blogpapa.nl wordt gebruik gemaakt van affiliate links. Dit betekent dat als jij op een van de links klikt, wij daar mogelijk commissie over krijgen. Het kost jou niets extra, maar het levert ons wel wat op. Ook krijgen wij soms betaald of we krijgen een product in ruil voor een blogpost. Onze mening blijft hierdoor nog steeds onveranderd en eerlijk. Voor meer informatie kun je de disclaimer doorlezen. ∼∼∼